Er is geen CSS ondersteuning. Zonder CSS is alleen de onopgemaakte HTML zichtbaar.

Het Pikmeer Arrest
versus
de Staten Generaal
complotarchiveliteraturesources
- Steendijkpolder I (HR:09.10.1992; NJ:1994,286; LJN:ZC0707)

- Vliegbasis Volkel (HR:25.01.1994; NJ:1994,598; LJN:ZC9616)

- Pikmeer I (HR:23.04.1996; NJ:1996,513; LJN:ZD0429)


Arresten van de Hoge Raad
Het Nederlandse democratiesysteem kent drie partijen: (zie ook: Kwaliteit van Rechtspraak)
 TRIAS POLITICA
[1] Staten Generaal
de wetgevende macht
// \\
<=> [2] openbaar ministerie
de uitvoerende macht		[3] rechters
de controlerende macht

Een van deze partijen, de rechterlijke macht, kent ook weer een aantal soorten en gradaties. Gesimplificeerd gezegd:

<=> burgers tegen burgers (civiel)
<=> burgers tegen overheid (administratief)
<=> overheid tegen burgers (strafrechtelijk)
<=> eerste aanleg bij de rechtbank / kantonrechter
--- burgers/overheid tegen rechters ---
<=> beroep bij het gerechtshof
<=> cassatie bij de hoge raad / raad van state
<=> klacht bij het Europese Hof

Wanneer de Hoge Raad een arrest heeft uitgesproken is in principe de controle beëindigd. Voor zover de rechters de wetten hebben kunnen uitleggen is dat door hen gedaan. Als u verder ontevreden bent dan kunt u in sommige gevallen nog naar het Europese Hof. Maar meestal is het afgelopen. Er bestaat geen manier om daarna nog fouten te herstellen. Wel om nieuwe fouten te voorkomen. En dat is wat de "rechtgevende macht", het parlement moet doen. Zij kunnen wetten aanpassen, of nieuwe wetten maken om het voortaan wel goed te regelen.

Daarbij hoort het principe te zijn:
- De burger mag alles, tenzij het verboden is. (zoals iemand vermoorden)
- De overheid mag niets, tenzij het iets moet. (regelen van gezondheid, veiligheid, infrastructuur)

Helaas is het onkruid van de ambtenarij gaan woekeren, waarbj het uitgangspunt dat de ambtenaar ten dienste van het volk staat verloren is gegaan. Tegenwoordig geldt steeds meer:
- De burger mag niets, tenzij het iets moet. (zoals belasting en boetes betalen)
- De overheid mag alles, tenzij het verboden is. (maar dan passen ze de wetten wel aan)

En dat laatste daar gaat dit artikel over. Mag de ambtenaar wel alles? Of moeten zij zich ook gewoon aan onze wetten houden? En hoe kan het volk (de wetgevende macht) dat afdwingen, wanneer de rechtsprekende macht niet voldoende onafhankelijk is?
Op welke wijze kan het volk de controle over de controle terugkrijgen?


(1992) ARREST: Steendijkpolder I
De Gemeente Maassluis heeft rond 1963 een polder opgehoogd met verontreinigde bagger uit de Rotterdamse havens. Lekker goedkoop dumpen, en er vervolgens het etiket "bouwgrond" op plakken zodat een vierkante metertje grond plotseling honderd keer zoveel is waard geworden. Toen de huizenbezitters daar 20 jaar later achter kwamen, stelden ze de gemeente aansprakelijk en vorderden een schadevergoeding, omdat de gemeente onrechtmatig had gehandeld. De claim werd toegewezen, waarbij de rechter overwoog:

ro.13: Onder deze omstandigheden heeft Maassluis naar het oordeel van het hof tegenover geïntimeerden onrechtmatig gehandeld.

ro.19: Uit een en ander volgt dat Maassluis voor de door geïntimeerden geleden c.q. alsnog te lijden schade op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk moet worden geacht.


(1994) ARREST: Vliegbasis Volkel
In 1992 loopt er kerosine uit een brandstofopslagtank te Volkel in de grond en verontreinigd daarmee de bodem. De rechtbank acht dit bewezen en verklaart de Staat schuldig zonder overigens straf toe te passen. Maar de Hoge Raad vernietigt de uitspraak. Zij bepaald dat de officier van justitie niet ontvankelijk is en de centrale overheid kan niet strafrechtelijk vervolgd worden (strafrechtelijke immuniteit).

ro.6.1. Als uitgangspunt heeft te gelden dat de handelingen van de Staat geacht moeten worden te strekken tot de behartiging van het algemeen belang. Daartoe kan de Staat door wet- en regelgeving, bestuur, feitelijke gedragingen of anderszins zich alle aangelegenheden aantrekken.

ro.6.2. Voor de handelingen van de Staat zijn ministers en staatssecretarissen in het algemeen verantwoording schuldig aan de Staten-Generaal. Daarnaast kunnen zij ter zake van ambtsmisdrijven strafrechtelijk worden vervolgd op de voet van de artikelen 483 en volgende Sv.

ro.6.3. Met dit stelsel strookt niet dat de Staat zelf voor zijn handelingen strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld.

ro.6.4. Het vorenoverwogene brengt mee dat de Rechtbank de Officier van Justitie niet-ontvankelijk had behoren te verklaren in zijn vervolging.


(1996) ARREST: Pikmeer I
Men zou denken dat de overheid haar lesje geleerd had met het Steendijkpolder arrest. Maar nee hoor. In 1995 (30 jaar later) beginnen ze opnieuw. Verontreinigde baggerspecie. Maar, slim als ze denken te zijn, maken ze er geen bouwgrond van, maar storten ze het gewoon ergens anders. In het Pikmeer. Wanneer een kind een blikje op straat gooit staat daar 360 euro boete tegenover. Men zal dus verwachten dat de gemeente Boarnstirhim met hun actie terstond failliet gaat aan hun illegale dumppraktijken.

Maar de betrokken ambtenaar kwam er mee weg. De Hoge Raad heeft het vonnis van het hof over de strafrechtelijke vervolging vernietigd. De Hoge Raad meende dat de ambtenaar "in het algemeen belang" handelde en daarom niet strafrechtelijk vervolgd kon worden. Daaree gold vanaf dit moment dus ook dat de lagere overheden kunnen niet strafrechtelijk vervolgd worden. De Hoge Raad meende dat de controle van de overheid niet bij de rechter moest liggen, maar bij aangewezen instanties als de gemeenteraad, de rekenkamer of de ombudsman.

De Tweede Kamer pikte dat (terecht) niet en het werd opnieuw aan de Hoge Raad voorgelegd (Pikmeer-arrest II). U ziet dus dat er klaarblijkelijk valt te onderhandelen over uitspraken! Bij de "heroverweging en precisering" besloten de geleerden dat het overheidshandelen in twee delen valt te splitsen:
1) Typische bestuurshandelingen met een publiek karakter (zoals het uitbaggeren).
2) Geprivatiseerde handelingen met een bedrijfsmatig karakter (zoals het dumpen van het slib).
Het eerste mag niet worden vervolgd, het tweede wel.

Resultaat en conclusie
En wat daarna gebeurde is dat zo'n beetje alles wat "risicovol" is door de overheid werd "geprivatiseerd". De NS, de PTT, de Telecom, de Casino's, de vuilnisophaling, de plantsoenendienst, en zelfs het gevangeniswezen? Natuurlijk wel monopolistich, zodat de staat wel de controle maar niet de verantwoording had. Wel de lusten, niet de lasten. Want als de oveheid iets fout doet moeten ze dat corrigeren. Wanneer een "prive" bedrijf iets fout doet, dan daag je ze maar voor de rechter.

En daar maken de ambtenaren gretig misbruik van: "Is uw WOZ verkeerd aangeslagen door onze geoutsourcede stichting?", waar -hoe toevallig- de burgemeester de bestuursleden van zijn. "Maar dan gaat u toch lekker naar de rechter, mevrouwtje. Dat kost u dan veel meer dan u kunt besparen." En op die manier komt de overheid onder haar verplichtingen uit. Je mag dat niet zomaar "criminele maffiapraktijken" noemen, maar ik kan zo gauw ook geen ander toepasselijk bergip daarvoor bedenken.

De Hoge Raad is daar stellig (dat is iets anders dan duidelijk) over geweest:
De Hoge Raad meent dat de controle van de overheid niet bij de rechter moest liggen, maar bij aangewezen instanties als de gemeenteraad, de rekenkamer of de Nationale Ombudsman.

En daarmee was de dictatuur geschapen. Als een slager-die-eigen-vlees-keurt mag de overheid doen waar ze zelf zin in heeft, en als er iets fout gaat moeten ze dat zelf maar oplossen. (Wat ze natuurlijk onvoldoende doen.) Zelfs als u een klacht heeft, moet dat eerst worden voorgelegd aan degene over wie de klacht gaat. Daarmee is het standaard antwoord dat u van de klachtencommisse kunt verwachten vaak bij voorbaat gegeven: "klacht ongegrond".

Er is maar één manier om dit te doorbreken: de politieke partij die een nieuwe wet maakt waarmee alle ambtenaren (centraal en decentraal) weer persoonlijk verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor hun handelen (ook als dit in dienst van het "algemeen belang" is) zal mijn stem bij de eerstvolgende verkiezingen krijgen. Alleen wanneer de ambtenaar de effecten van het onjuist handelen kan/zal voelen krijgt deze verantwoordelijkheid(sgevoel) en zal die zorgvuldiger en weloverwogener gaan handelen.

Daarmee gepaard gaande zal dan ook een wetgeving moeten komen die het "afschuiven" tegen gaat. Als je niet geschikt bent voor de functie dan moet je de positie ook maar niet innemen.



author: Ton   |   published: 28.03.2013   |   updated: 28.03.2013   |   comments: allowed