U kunt het niet gemist hebben. Het wereldwijde nieuws 1 is er vol van. Ga je gewoon lekker op vakantie, stap je in het vliegtuig en dan onverwachts overleef je het niet. Dat is griezelig, want ook u en ik hadden in dat toestel kunnen zitten. Een van de 193 Nederlanders. Dat maakt het géén ver-van-mijn-bed-show maar brengt het heel dicht bij. En dat blijkt ook wel uit het gegeven dat veel Nederlanders geschokt zijn. Velen kennen wel iemand onder de slachtoffers.

De media (niet alleen weblogs maar ook landelijke dagbladen als de Volkskrant) laten de complotten dan ook weer om de oren vliegen. Bij gebrek aan zinnige informatie en onderbouwing slaan ze aan het speculeren en gaan ze het informatie-gat zelf invullen. Van een (toevallige) vergissing ("ik dacht dat het een militair toestel was") tot (opzettelijke) conflictescalatie in een politiek spel over macht, gas en zelfs AIDS. Er zouden spionnen 2 aan boord zijn geweest. Het toestel zou van president Putin 3 zijn.

Nabestaanden zoeken troost. Rouwverwerking via symbolen als condoleance-registers, stille tochten, zwarte banden en bloemenzeeën geven uitdrukking aan medeleven. Het arsenaal is beperkt en clichématig. Maar dat geeft niet. Wat je ook doet, het schiet altijd tekort. De herkenbaarheid van de traditie geeft tenminste nog enige houvast binnen het leven wat zo plotseling volledig overhoop gegooid is. De procesfasen van ongeloof, twijfel en woede worden in een sneltreinvaart doorlopen. De acceptatie zal wat langer op zich moeten laten wachten.

Premier Mark Rutte "zal niet rusten" voordat de onderste steen boven is gebracht en eventuele daders voor het gerecht zijn gebracht. "Dat zijn we de onschuldige slachtoffers en nabestaanden verplicht", zei hij heel stoer voor de camera, voordat hij 's-avonds weer naar bed ging en prima heeft geslapen.

"Niet kunnen rusten" is iets wat je alleen kent als je slachtofer bent van onrecht en de overheid je in de steek laat. Of nog erger, de overheid je bewust bedriegt. Rusland of Nederland, dat maakt niet uit. De kans is dan ook groot dat Mark over enkele dagen, nadat de (internationale) media aandacht is weggezakt, gewoon (al) weer op vakantie gaat. De retoriek en demagogiek is dan snel vergeten. Tijd om het (te laten) rusten. Over tot de volgende waan van de dag.

Waar Mark wel gelijk in heeft is in Dat zijn we de onschuldige slachtoffers en nabestaanden verplicht. De primaire taak van de overheid is de individuele burger te beschermen in zijn grondrechten. Al het andere is slechts een causale bijzaak. De waarheidsvinding en het dienen van rechtvaardigheid, ongeacht de dader(s), dat is de verantwoordelijkheid en verplichting van de overheid.

Vervolgens zegt Mark Rutte dan ook: "De onderzoekers moeten ongehinderd hun werk kunnen doen. Iedereen die daaraan niet direct en volledig meewerkt, laadt een zeer ernstige verdenking op zich." 4 Ook Frans Timmermans herhaalde dat "Nederland niet zal rusten voordat de schuldigen, of degenen die dit mogelijk hebben gemaakt, voor de rechter staan." En hij vervolgt "Er blijft een groot verschil tussen wat ze zeggen en doen. Het is verschrikkelijk voor de nabestaanden dat het zo lang duurt."

Bovenstaande citaten maakten onze volksleiders de afgelopen dagen over de slachtoffers van MH 0017. Maar ze zijn (of behoren te zijn) op ieder situatie van toepassing waar de grond- en mensenrechten van burgers worden genegeerd of zelfs geschoffeerd. Ook in zaken die uit de publiciteit worden geweerd. Moet je je eens voorstellen dat Ivo Opstelten nu zou zeggen "Het was niks, het is niks en het wordt nix?" Die respectloosheid naar de slachtoffers toe kun je toch niet maken?

Laat ik de uitspraken nog een keer herhalen, maar neemt u nu eens een paar andere mensenrechtenschendingen in gedachten. Er zijn er genoeg. Demmink, Baybaşin, Gaza, Guantanamo Bay en vele, vele andere...

"Het is verschrikkelijk dat het zo lang duurt.

Iedereen die niet direct en volledig meewerkt aan het onderzoek laadt een zeer ernstige verdenking op zich.

Ik zal niet rusten voordat de onderste steen boven en de daders voor het gerecht zijn gebracht."

Waar Rutte en Timmermans tegenaan lopen is wat veel burgers dagelijks overkomt. Een overheid die niet thuis geeft. Of Timmermans Russisch spreekt (volgens de jubelende propaganda kranten) maakt daarbij niet uit. Nederlanders spreken óók Nederlands tegen hun eigen Nederlandse overheid. Ze horen en verstaan wat de slachtoffers die om hulp vragen zeggen. Maar het gaat het ene oor in en het andere oor uit, op dezelfde wijze waarop zij nu gehoor zoeken bij andere regeringen/rechtshandhavers. Geconfronteerd met hun eigen wangedrag en falen bij het handhaven van mensenrechten.

Hé, zwaar klote nietwaar?
Wanneer mensen met meer macht die misbruiken om hun eigen fouten te verbergen. Leer er van en geef op zijn minst zelf het goede voorbeeld! Eerst dan kun je rechtvaardigheid ook van anderen opeisen.

Verder is het pijnlijk duidelijk geworden dat "Buitenlandse Zaken" heel wat meer inhoudt dan verbonden-in-vriendschap-feesten, musea bezoek, handjes schudden op foto's, gala diners. Het is net als bij een huwelijksrelatie: Tijdens een oppervlakkig avondje uit is alles koek-en-ei. De waarde en basis herken je pas wanneer het moeilijk wordt. When the going gets tough, the tough get going. 5 Rutte en Timmermans horen daar niet bij. Job-hoppers op weg naar hun volgende oppervlakkige baantje.

Veel sterkte aan alle nabestaanden.
Ik hoop dat uw overheid u niet in de steek laat en haar (zorg)plichten nakomt.