Onze maatschappij heeft een sociale cohesie dankzij het bestaan van onderlinge afspraken. Een deel daarvan is opgeschreven of gehouwen in steen. Een deel daarvan hoef je niet te lezen maar weet je vanuit je ethische en morele besef.

Toch zijn er altijd mensen die zich niet aan de regels willen houden. Hun egoïsme heeft voor hen klaarblijkelijk voorrang boven de belangen van anderen. Die mensen noemen we tegenwoordig hufters. En je vindt die in alle gelederen en onder alle omstandigheden. Van een prulletje afval op de grond gooien tot grofweg plunderen van geld en daarbij ook nog schaamteloos durven zeggen dat de dekkingsgraad is verbeterd. Ja, misschien uit de lengte, maar zeker niet uit de breedte.

Soms lijkt het alsof we in een dichotome zwart-wit maatschappij leven. De sporter die actief voetbal speelt versus de couchpotato die passief voetbal kijkt. Jager of prooi. Eten of gegeten worden. Nemen of geven. Er zijn er bij die alleen maar nemen en weigeren rekening te houden met de belangen van hun medemens. Van het voorkruipen in de rij bij de kassa of tijdens het invoegen in de file tot bij het verdelen van de sociale middelen. Asiel zoekende kinderen moeten maar oprotten. Niet van mijn geld. Ikke, ikke en de rest kan stikken.

Bij het opdringen/opeisen van macht speelt het volksgeloof een belangrijke rol. En met geloof wordt niet alleen de Christen tegenover de Islamiet bedoeld, maar ook Ajax t.o.v. Feijenoord of de Paus tegen Galileï. Is ons wereldbeeld geocentrisch of heliocentrisch? We zullen het pas weten wanneer er een Columbus opstaat die bereid is zijn leven in de waagschaal te zetten om te bewijzen dat je niet van een vlakke wereld afvalt en dat de Kerk ongelijk heeft. Zo'n Columbus heb je nodig om het geloof van het volk te testen en te bevestigen dat de machtshebbers wel eens 'onwaarheden' kunnen vertellen.

De gewetenloze graaiers kunnen hun macht alleen maar behouden dankzij de onwetendheid van het volk. Soms is die macht democratisch gegeven door het volk. Soms is die gewoon genomen via vriendjespolitiek. Maar eenmaal aan de macht worden alle middelen ingezet om het volk onder de duim te houden. "'Houdt jij ze dom, dan houd ik ze arm', zei de bankier tegen de pastoor."

Als je bij "de club" hoort zit je goed. En hoor je daar niet bij dan heb je pech. De club-leden houden zich aan de "partij-discipline" en diegenen die er een andere opvatting op na houden zijn de outcasts. Die moeten verketterd en verbannen worden. En daar sta je dan op je eentje tegenover de groep machthebbers. Wat moet en kun je doen?

Je ervaart het als onrecht. Of je nou een Swarte in Zuid-Afrika bent, een Koerd in Turkije, een Katholiek in Ierland, een Palestijn op de Golan, je vindt dat je evenveel rechten hebt als de anderen. En als "die anderen" dan ook nog alles van je afnemen, je huis plat bombarderen, je familie uitmoorden, dan wordt je boos. Je stelt je teweer tegen die graaiers die jouw leven vernield hebben. En op dat moment noemen de machtshebbers je een afvallige terrorist. Als je niet bij ons hoort, dan ben je een tegenstander.

Die boosheid moet je kanaliseren. Je wilt het onrecht herstellen en het ondeugdelijke systeem aanvallen. En afhankelijk van de beheersing van je emoties kies je een uitingsvorm. Geweld of het woord. Geweld kan tegen de daders zijn gericht. En soms, als je echt geen uitweg meer ziet, tegen jezelf. Soms noemen ze dat "zinloos geweld" en richten ze zelfs monumenten op voor de slachtoffers, vergetende dat vader Jeroen ook een slachtoffer is. Nee, nog liever geven ze het slachtoffer de schuld want hij kan zich toch niet verweren. En dan wassen de echte aanstichters hun handen in onschuld, gelijk een Pontius Pilatus. Machtshebbers die geen verantwoording durven af te leggen voor hun falen.

Journalist Micha Kat is zo iemand die met onrecht is geconfronteerd. En dat bestrijdt hij met zijn woord. En daarmee brengt hij soms mensen tot wanhoop, zoals ook vader Jeroen Denis is overkomen. Maar machtige mensen draaien de rollen om en zeggen dat zij slachtoffer zijn. Die mensen bestrijden de slachtoffers en willen Micha wegzetten als een subversief element die op de blacklist thuis hoort. Daarom was ik in het begin heel terughoudend om met deze mensen geïdentificeerd te worden. Stelletje gekken die zeggen dat de wereld niet plat is. Straks denken ze dat ik ook zo'n gek ben en bij die groep hoor.

Vandaag precies 10 jaar geleden richtte hij de website KlokkenluiderOnline op. Zelf ben ik pas een jaar geleden op zijn website terecht gekomen. Daarvoor had ik eigenlijk nog nooit gehoord van de zaken die hij besprak. Dat was ook logisch, want tot daarvoor behoorde ik bij "de andere kant". De kant die het goed had. Die geen problemen had met "het systeem". Die het liefste met een boog om zwervers heen liep, als zijn het melaatsen.

Totdat je zelf met onrecht geconfronteerd wordt, je ogen open gaan en je ziet dat er veel meer mensen zijn die last hebben van onrecht. Die mensen zien in Micha een held. De man die hun eigen opgekropte woede weet te verwoorden en zelfs zijn nek durft uit te steken om het systeem aan te vallen. De spreekbuis van veel slachtoffers die zich zelf geen raad weten met hun ervaren onrechtvaardige situatie. En als ik terug kijk in de tijd, dan zie ik publicaties waarmee hij duidelijk signaleringen heeft gedaan die door de gevestigde orde als onwenselijk in de doofpot dienden te blijven.

Toen ik in het begin voor het eerst contact zocht paste ik dan ook dezelfde tactiek toe als Galileo Galilei deed. Ik gebruikte niet mijn eigen naam en e-mail adres, maar een pseudoniem. Inmiddels is dat veranderd. Ik schaam me niet meer voor mijn geloof en durf er, net als de eerste Christenmartelaren, openlijk voor uit te komen: Onze overheid in de 21e eeuw is net zo min te vertrouwen als de Paus in de 16e eeuw. Soms hebben die machtshebbers wel gelijk, maar soms ook niet. En als ze er naast zitten dan mag je ze daarop wijzen. En als ze er met opzet naast zitten dan is het zelfs je plicht om ze daarop te wijzen.

Ik ken Micha nu ongeveer een jaar, heb hem een aantal keer persoonlijk ontmoet, en bel/mail hem af en toe. Ik denk dat ik Micha het laatste jaar ook heb zien veranderen. Hij is gebukt gegaan onder een aaneenschakeling van aanvallen op zijn persoon. En dat terwijl hij er helemaal alleen voor staat. Hij heeft geen juridische afdeling zoals andere uitgevers. Hij heeft geen hoofdredacteur die zijn stukken voorafgaande aan publicatie kritisch beoordeeld en suggesties voor aanassingen geeft.

Daardoor is ook zijn provocerende schrijfstijl soms onvoldoende afgeremd, waardoor hij weer onheil over zichzelf afroept. Zoals bijvoorbeeld de aankondiging van dit tweede lustrum door hem beschreven als anti-Demmink-lobby. Er zijn mensen die daardoor afhaken. Hoewel ik niet te beroerd ben om Demmink ter verantwoording te roepen voor zijn (vermeende) daden als ambtenaar, heb ik verder niets persoonlijks tegen Demmink. Ik ken de man niet, en wil ook niet bij een anti-lobby horen. Wel wil ik dat er grondig onderzoek wordt verricht en dat hij (indien schuldig) wordt veroordeeld door de rechter. Maar dat wil toch iedereen die in de rechtsstaat geloofd?

Zo zijn er op zijn website ook "aanhangers" die hem anoniem aanmoedigen , maar als het erop aan komt om naar zijn lustrum te komen, ze zich gedragen als ik een jaar geleden: Niemand mag weten dat ik er soms ook zo over denk. Anoniem bashen is leuk, maar als het er op aankomt om voor je woord op te komen en er zo nodig verantwoording voor te dragen dan doen ook zij een Pechtoldje. Hoe hypocriet kun je zelf zijn?

Zeker, dat radicale "anti" past niet bij mij, maar volgens mij ook niet bij Micha. Ik denk dat hij een goede jongen is met de beste bedoelingen. Eigenlijk zou hij subsidie moeten krijgen, zoals ook Greenpeace. Ook die organisatie heeft last van groepen met antipathie, maar ondertussen vervullen ze toch wel een maatschappelijke rol, zoals ook de door sommigen als verrader bestempelde Edward Snowden. Het is niet makkelijk om een klokkenluider te zijn en er helemaal alleen voor te staan. De "initiatieven" van de overheid zijn meer gericht op hun eigen baantjes, dan op daadwerkelijke bescherming van klokkenluiders.

Een klokkenluider moet dan een balans opmaken tussen wat je te verliezen hebt en wat je te winnen hebt. Veel klokkenluiders hebben veel, zoniet alles, verloren en kunnen alleen nog maar winnen. Principe, eer en rechtvaardigheid gaan dan een rol spelen en dat zijn sterke motivatoren. En daar is de overheid bang voor. Een man als Ghandi of Mandela krijgt uiteindelijk hele regeringen op zijn knieën. De machthebbers kunnen het enkel maar uitstellen, maar uiteindelijk moeten ze gehoor geven aan de redelijkheid van het volk.

En vanuit die, naar mijn idee, goede bedoelingen van hem heeft Micha vandaag toch maar 10 jaar weten vol te maken in zijn strijd als wereldverbeteraar. Dat gaan we vanmiddag vieren, en ik zal er bij zijn. Zonder Guy Fawkes masker, maar met open vizier. Geen groep van anarchisten, die aanzetten tot 'Arabische Lente' taferelen, maar mensen met een visie en een missie: misstanden bij de machtshebbers moeten openlijk bespreekbaar en communiceerbaar zijn in de media.

Meerderen uit "het circuit" zullen acte-de-presence geven, of zelfs een oratie voordragen, zoals André Vergeer met zijn "Deskundigen te Koop". (Deze zal na zijn voordracht hier worden gepubliceerd.)

Tot vanmiddag 4 uur bij Restaurant 't Stadhuys op de Grote Markt 1 te Schiedam.
Micha, alvast gefeliciteerd!